Szybka ścieżka MŚP z NCBR – prace badawcze i kadra

W 2018 NCBR planuje przeznaczyć ok 1,45 mld zł w ramach konkursu “Szybka ścieżka”. Pieniądze w ramach programu zostaną podzielone na dwa oddzielne konkursy  dla MŚP i dużych przedsiębiorstw. Jest się więc o co starać, ale czy łatwo “piszę się” Szybką ścieżkę i czy rzeczywiście jest ona taka szybka. Zapraszam do zapoznania się z naszymi doświadczeniami związanymi z tym konkursem.

W tym wpisie będę opisywał “Szybką ścieżkę dla MŚP”, bo tylko z tym konkursem mieliśmy doświadczenia. Ja i Przemek (wspólnik) braliśmy udział zarówno jako osoby z kadry badawczej, podwykonawca jak i  podmiot składający wniosek. Nasze doświadczenia skupiają się głównie na zadaniach związanych z IT a w szczególności pracami z zakresu AI oraz uczenia maszynowego. Pomagaliśmy pisać część odpowiedzialną za badania, współtworzyliśmy budżet i harmonogram oraz 3 razy uczestniczyliśmy w panelu ekspertów. Wiedzę, którą chcemy się podzielić czerpiemy z doświadczeń w konkursach z 2017 i 2018 roku. Przyszłe konkursy mogą już wyglądać inaczej, gdyż sam program przez kolejne lata ewoluował.

Z naszego doświadczenie wynika, że wiele firm źle rozumie naturę tego projektu i jego specyfikę. Różni się on zdecydowanie od innych konkursów polegających na finansowaniu innowacji czy startupów. Skutkuje to nie otrzymaniem wsparcia lub otrzymaniem wsparcia, ale późniejszymi trudnościami w rozliczeniu poszczególnych etapów.

Na co zwrócić uwagę podczas planowania Szybkiej ścieżki

W mojej ocenie na dobry wniosek składa się kilka elementów:

1. Poprawne określenie prac badawczych.
2. Wybór kadry posiadającej kompetencje oraz publikacje.
3. Szczegółowe badania w zakresie własności intelektualnej.
4. Systematycznie zaplanowane badania wraz z dobrze określonymi kamieniami milowymi i ryzykami.
5. Dobrze uargumentowany przyszły potencjał komercyjny.
6. Zagwarantowanie środków na realizację projektu.
7. Przygotowanie do panelu ekspertów – zarówno formalnie, jak i merytorycznie.

W kolejnych wpisach w tej serii będę poruszał poszczególne kwestie, w tym chcę poruszyć kwestię prac badawczych i kadry.

Szybka ścieżka to projekt badawczo-rozwojowy

Na samym początku trzeba sobie uświadomić, że jest to projekt badawczo- rozwojowy, cytując wikipedię:

Prace badawczo-rozwojowe, B+R, B&R, R&D (od ang. research and development) – działalność, zazwyczaj zespołowa, o charakterze naukowym lub technicznym, której celem jest rozpoznanie prawidłowości występujących w wybranym obszarze rzeczywistości lub sprawdzenie hipotez stawianych przez teorie lub koncepcje naukowe.

Praktyczny aspekt takich prac to najczęściej odkrywanie nowych zależności i związków elementów danej dziedziny rzeczywistości w procesie usprawniania, ulepszania, doskonalenia techniki, technologii, metodyki. Wynikiem tych prac mogą być dalsze odkrycia, wynalazki, nowe hipotezy, koncepcje i teorie.

Podstawowym kryterium pozwalającym określić czynności, czy zadania jako B+R jest obecność elementu nowości i wyeliminowanie elementu niepewności. Warto zaznaczyć, że nie chodzi tutaj o nowość w sensie  “nie ma do tej pory takiej aplikacji mobilnej rynku” a raczej wszystko należy rozpatrywać w kontekście naukowym. Przeprowadzone badania z jednej strony powinny pomóc opracować istotną przewagę konkurencyjną dla wnioskodawcy. Z drugiej strony powinny poszerzyć zakres obecnej wiedzy, zweryfikować jakąś teorię, obalić jakieś do tej pory panujące założenia.

Jak wypracować wizję badań

Z naszych dotychczasowych prac z klientami ten aspekt był często marginalizowany a jest to jeden z głównych czynników sukcesu w otrzymaniu wsparcia. Czy to, co chcemy robić jest rzeczywiście badaniami, czy przeprowadzając zaplanowane prace otrzymamy coś nowego (nową wiedzę, weryfikację jakieś teorii)? Im rezultaty bardziej nowatorskie, tym lepiej, ale też nie ma co się porywać z motyką na słońce, poziom innowacyjności na poziomie krajowym może wystarczyć, wszystko zależy od tego, jacy trafią się nam eksperci. Warto pamiętać, aby dobrze oszacować swoje zdolności i możliwości.

Opracowanie idei badań, szczególnie w kontekście danego biznesu jest procesem wymagającym zaangażowania osoby decyzyjnej z firmy i osoby konsultującej wniosek lub kierownika badań. Oboje muszą zainwestować swój czas, aby “konsultant” zrozumiał biznes. Mógł zdiagnozować istotne problemy, które można rozwiązać przy pomocy prac B+R. Dość często mieliśmy za zadanie wpasować badania w z góry określoną wizję, ale zawsze to skutkowało redefinicją problemu. Gdy już wiemy, w jaki sposób można wspomóc firmę, to następnie trzeba odszukać publikacje naukowe i do tej pory przeprowadzone badania.

Kadra badawcza w projekcie

Na ten aspekt można spojrzeć z kilku perspektyw. Po pierwsze, powinny to być osoby z dziedziny albo kilku dziedzin, jeżeli projekt jest interdyscyplinarny. Ekspertami są często naukowcy, więc patrzą oni na kadrę badawczą przez pryzmat stopni/tytułów oraz liczby publikacji i cytowań. Dobierając osoby do zespołu należy zapytać się ich wprost o liczbę publikacji lub samemu to sprawdzić np. w Google Scholar. W projektach, w których braliśmy udział najczęściej były to 3-5 osób w kluczowej kadrze np. dwóch badaczy z zakresu AI oraz 2 lingwistów. Prócz tych osób są osoby pomocnicze takie jak programiści, osoby od big data, badacze z mniejszym dorobkiem. Eksperci w głównej mierze patrzą na kluczową kadrę, a nie na osoby “pomocnicze”, więc na nich także powinniśmy się skupić we wniosku.

Sumaryczna liczba etatów

Kolejny aspekt to zaangażowanie kluczowych osób, czyli na jaką część etatu będę te osoby zatrudnione w projekcie. (Tak, kadra musi być zatrudniona na umowę o pracę.) I tu pojawia się pewien problem. Najczęściej nie dysponujemy pełną kadrą w ramach zasobów naszej firmy, więc będziemy szukać osób pracujący na uczelniach. A naukowcy mają już 1 etat zajęty , powoduje to, że nie są w stanie wziąć pełnego drugiego etatu np. na dwa kolejne lata projektu. Sensownym kompromisem jest 0.5 etatu dodatkowo w projekcie, minimum jest 0.3. Wszystko poniżej 1/3 etatu rodzi wątpliwości ekspertów. Pytanie o to, czy sumaryczne zaangażowanie kadry w prace badawcze wystarczy na realizację badań było chyba jednym z najczęstszych. Dlatego, gdy już będziecie mieli zaplanowane zadania to warto jeszcze raz zweryfikować, czy ilość osób nie jest za mała. Raczej nie spotkałem się z zarzutem w drugą stroną, że jest za dużo osób w kadrze badawczej.

Zatrudnij osoby kompetentne i przyjazne

Pisząc wniosek i planując badania, chcecie, aby zaplanowane prace zostały wykonane. Warto upewnić się, że osoby, które w przyszłości zatrudnicie to praktycy. Jednym słowem osoby, które będą w stanie dostarczyć, a nie tylko opracowywać teorię. Najprościej zaptyać się czy już współpraowały z jakimś przedsiębiorstwem lub czy może sami prowadzą. Co do tej pory zrealizowały w formie urządzeń lub kodów programów.

Na koniec zostawiam aspekt ludzki, idealnie byłoby współpracować z ludźmi, z którymi czujecie się dobrze i wiecie, że się dogadacie. Jeżeli dostaniecie projekt to będziecie z nimi pracować przez najbliższe kilka miesięcy a nawet lata.

Prócz powyższych kwestii, ważny jest także czas. Z mojego doświadczenia dobór kadry jest procesem długotrwałym i warto go rozpocząć min. na 3 miesiące wcześniej przed terminem złożenia wniosku. Powinniście wziąć pod uwagę:

• Czy poszukujemy kadry w czasie wakacji, czy roku akademickiego. Łatwiej mi było zebrać wszystkich ludzi jednak w czasie wakacji. W czasiee roku akademickiego, każdy ma zajęcia, spotkania, seminaria, kolegia itp.
• Często naukowcy muszą się postarać o pozwolenie od rektora na pracę na dodatkowym etacie (kwestie formalne zawsze trwają).
• Mając już zadeklarowane osoby trzeba zorganizować kilka wspólnych spotkań aby doprecyzować zadania badawcze.
• Osoby z kadry muszą być zaangażowane w opisywanie badań, wkład merytoryczny mogą dostarczyć tylko naukowcy. Trzeba dać im czasu na przejrzenie stanu literatury, odszukanie publikacji i rozpisanie zadań badawczych.

Podsumowanie

W tym wpisie poruszyliśmy dwa pierwsze aspekty przygotowania i pisania wniosku do konkursu “Szybka ścieżka dla MŚP”. Jest to konkurs popularny i w mojej ocenie potrzebny, jednak proces jego napisania jest jednym z trudniejszych, z jakim się spotkałem. Największym problemem jest tutaj zrozumienie badawczego aspektu całego przedsięwzięcia, które rzutuje na kolejne części wniosku.

Kadra badawcza – na co zwrócić uwagę:

• Osoby ze stopniem dr (lub wyżej) i dobrym dorobkiem naukowym w postaci publikacji naukowych z wszystkich dziedzin, których dotyka projekt
• Zaangażowanie w etatach dobrane do pracochłonności
• Osoby, praktycy którzy będą w stanie dowieść zaplanowane rezultaty
• Osoby, z którymi będzie się dobrze pracowało

Niniejszy tekst jest częścią serii, w ramach której opisujemy nasze doświadczenia, inne artykuły dostępne są pod tagiem szybka ścieżka

Zapraszam także do obejrzenia mojego Vloga, w którym dzielę się doświadczeniami na gorąco zaraz po wysłaniu napisaniu naszego wniosku na konkurs z maja 2018.